DÜŞ YA DA GERÇEK / ŞAH-I MARAN
20 Ekim – 10 Aralık 2012
CENNET KÜLTÜR VE SANAT MERKEZİ SERGİ SALONU
KÜÇÜKÇEKMECE / İSTANBUL
“Her kim bu Şahmeran duasını okusa veya yanında götürse bin türlü derde dermandır.”
Haza Şerhi Şahmeran
Doğu ve batı kaynaklı birçok efsane, edebi eser, halk sanatı ve günümüz çağdaş sanat eserlerinde “Şahmeran” imgesi kültürel, dini ve arketipsel bir anlamla yüklüdür. Binbir Gece Masalları’nda “Yılanların Kraliçesi Yemliha’nın Hikayesi” olarak bilinen ve Anadolu’nun farklı bölgelerinde değişik anlatım biçimleri olan Şahmeran hikayesi, aslında Mezopotamya kültürlerinin ortak bir motifidir. Bu masal, bazı ülkede incelendiği gibi Türkiye’de de pek çok sanatçı tarafından defalarca ele alınmıştır.
Evrensel bir anlatı olan Şahmeran, ihaneti, bilgeliği, iyilik ve kötülüğü temsil eder. Hint coğrafyasından İran’a ve oradan Anadolu’ya, Kafkasya ve Batı’ya aktarılmış, çeşitli varyantları oluşmuş evrensel bir hikayedir. Doğu’da yılan kadın, Batı’da göz göze geldiklerini taşa çeviren saçları yılan adam Medusa; şimdi yarı hayvan yarı insan yaratıkları sembolize eden en önemli motif Şahmeran, görsel anlatı diliyle aktarılıyor. Anadolu Halk Sanatının başlıca figürlerinden olan Şahmeran, cam altı boyama örnekleri, kumaş boyamaları, ahşap üzerine çeşitli gündelik ya da çeyizlik ev eşyaları üzerine oldukça sık işlenmiştir. Anadolu’da yatak odalarına, salonlara asılan Şahmeran resimleri bolluk, bereket sembolü olarak baş tacı edilmiş… Çünkü Anadolu’da Şahmeran’ın kıyamet gününe kadar koruyuculuğuna, insanları kötülüklerden koruyacağına inanılır. Şahmeran duaları edilir ve şifacı yönüne dikkat çekilir. Hatta Tarsus’ta bulunan Şahmeran Hamamı’nda (Ki rivayete göre Şahmeran burada öldürülmüştür ve duvarlardaki ve göbek taşındaki kırmızılığın ondan sıçrayan kan olduğuna ve bir türlü silinmediğe değinilir.) göbek taşına uzananın şifa bulduğu, gençleştiği rivayet edilir.
Edebiyatta; Şahmeran, Tomris UYAR (Şahmeran Hikayesi), Murathan MUNGAN (Cenk Hikayeleri / Şahmeran’ın Bacakları), Hilmi YAVUZ (Kuyu), Sennur SEZER (Şahmeran), Erhan BENER (Şahmeran Öyküsü), İsmail BÜYÜKTAŞ ( Şahmaran ve Hatemtay Hikayeleri), Luigi MALERBA ( İçimdeki Şahmaran), Muhsine Helimoğlu YAVUZ, Yücel FEYZİOĞLU ( Cırttan ile Şahmaran Kızı) gibi bazı yazarlar tarafından incelenmiş ve konu edilmiş Şahmeran, Halk sanatında önemli bir yer bulmuştur. Mehmet Ali KATRANCI, Hepsi Hikaye, Ebu Burak, Aynur OCAK; Günümüz Çağdaş Sanatçılarından Hüsamettin KOÇAN, Balkan Naci İSLİMYELİ, Serpil AKYIL, Ozan OGANER sergide Şahmeran yorumları ile yer alan isimlerden yalnızca bazılarıdır…
Müzisyen Gökhan TANACI, bu sergi için Şahmeran müziği besteledi.
Sergi paralelinde film ve belgesel gösterimleri, Şehir Tiyatroları’nın Şahmeran oyunu, edebiyat ve halk hikayeleri paralelinde çeşitli panel ve söyleşilerin düzenleneceği hikayenin devamını bu “ŞAHMERAN” sergisinde okuyabilir, hissedebilir, izleyebilir ya da duyabilirsiniz.
Küratör: Erkan DOĞANAY
Açılış : 20 Ekim 2012, Saat: 19.30
Yolu Şahmeran ile kesişenler:
Hüsamettin KOÇAN, Balkan Naci İSLİMYELİ, Serpil AKYIL, Erol DENEÇ, Yavuz KILIÇER, Hüseyin IŞIK, Ali Asker BAL, Süreyya OSKAY, Fatih ÖZKAFA, Ozan OGANER, Ümitcan GÖREN, Gökhan TANACI, Ali Can MEYDAN, Raziye KUBAT, Cem KIZILTUĞ, Orçun İLTER, Filiz SÜNNETÇİOĞLU, Mehmet AKKAYA, Fırat BİNGÖL, Fatma ŞAN
Camaltı ve Kumaş Boyama Örnekleri: Nasra Şimmes HİNDİ (Nasra Teyze), Mehmet Ali KATRANCI, Aynur OCAK, Yaşar YUNUS, Hasan ÖZCAN,Sabri Nuray GENCEL, Emine YEDİKUVVET, Ümit BAYKAL, Mehlika BAS, Ayşegül KAYA (Hepsi Hikaye),Tacettin TOPARLI (Ebu Burak)
